گرافيك محيطي
گرافيك محيطي چيست؟
همه ي ما مي دانيم كه ارتباطات عصر حاضر فرم هاي مختلفي را در بر ميگيرد از ماهواره ها گرفته تا ساعت هاي مچي. اما بايد به اين نكته توجه داشت كه علوم جديد نتوانستند جانشين فرم هاي قديمي ارتباطات از قبيل نوشته ها و علايم شوند، با توجه به اينكه جامعه به سرعت پيچيده مي شود علايم نيز به همان صورت پيشرفت مي كنند كه اصطلاحا به اين طراحي ها، گرافيك محيطي گويند.
طراحي گرافيك محيطي يكي از رشته هاي هنري تلفيقي مي باشد كه طراح با تركيب رشته هايي چون گرافيك، مجسمه سازي، طراحي صنعتي، معماري، شهرسازي و جغرافيا، سعي در انتقال اطلاعات به افراد و ارتباط با آن ها مي باشد. اين ارتباط با مخاطب به زبان كلمات و با استفاده از طرحي هدفمند انجام مي شود. البته گرافيك محيطي نه به تنهائي هنر است نه به تنهائي علم, بلكه شامل هر دو وجه مي باشد.
در گرافيك محيطي پيوند انسان با محيط تصحيح شده, نكات غير ضروري آن حذف و نكات ضروري آن مورد تاكيد قرار گرفته و بر جسته مي شود. در گرافيك محيطي، اطلاع رساني و دريافت شدني بودن ارتباطات انسان و زيبائي شناسي جديد و مناسب مورد توجه قرار مي گيرد.
نقش گرافيك محيطـي
طراحي گرافيك محيطي در اعلان هاي تبليغاتي و تجاري تلويزيون، سينما، بسته بندي كالا ها، علائم راهنمايي و رانندگي، ويترين مغازه ها، تزيين خيابان ها و مكان هاي عمومي نظير هتل ها، فرودگاه ها، متروها و … نقش عمده اي دارد.
گرافيك محيطي به عنوان يكي از شاخه هاي گرافيك در رسيدن به اهداف بالا نقش به سزائي خواهد داشت. انسان به واسطه ي گرافيك محيطي با محيط پيرامون خود سخن مي گويد و با ديگران ارتباط برقرار مي كند. گرافيك محيطي در ايجاد فضايي مطلوب و دلنشين براي افراد جامعه داراي نقش موثري است.
مقصود از تمام طرح هاي گرافيكي براي محيط داخلي و يا خارجي ايجاد فضايي مطلوب براي زندگي پرنشاط و سالم است. گرافيك محيطي را م يتوان به دو گونه گرافيك محيطي دو بعدي يا مسطح و سه بعدي يا حجمي تقسيم كرد.
گرافيك محيطي از پيكتوگرام تا تبليغات خلاقانه
وقتي صحبت از محيط زندگي اجتماعي مي شود، گرافيك محيطي اهميت ويژه اي پيدا مي كند. گرافيك محيطي از آنجايي كه تاثير به سزايي در ايجاد ارتباط و هماهنگي در زندگي اجتماعي دارد، شناخت جنبه هاي مختلف آن، از منحرف شدن از مسير درست رسيدن به هدف آن، جلوگيري مي كند.
طراح گرافيك با شناخت جنبه هاي رواني اثرات محيط و ايجاد خلاقيت در تركيب المان هاي مختلف، مي كوشد علائمي را ايجاد نمايد كه در تركيب منطق و تكنيك با يكديگر، راهكاري ارائه كند كه نهايتا به ارتباط موثر بين مردم منجر مي شود.
درست است كه تقريبا تمامي شاخه هاي هنر هاي تجسمي، در مسير ايجاد ارتباط و انتقال مفهوم به مخاطب قدم بر مي دارد، اما طراح در گرافيك محيطي صرفا به دنبال خلق يك اثري هنري نمي باشد. يكي از نخستين استفاده هايي كه از طراحي گرافيك محيطي مي شود، ساخت پيكتوگرام ها مي باشد.
شايد اصلي ترين و مهم ترين استفاده از گرافيك محيطـي نيز در همين راستا است. پيكتوگرام ها نشانه هايي هستند كه قادرند مفهوم يك پنداره، فعاليت، مكان يا رويداد را در قالب تصاوير ساده بيان نمايند. بعنوان مثال، تابلو هاي راهنمايي و رانندگي از بارزترين نمونه پيكتوگرام ها مي باشند.
هدف گرافيـك محيطي
- مردم را به ساده ترين شكل راهنمايي مي كند.
- زيباسازي از طريق به كارگيري اصول فرم، طرح و هماهنگي آنها با يكديگر و محيط پيرامون خود انجام مي شود.
- موجب شتابدهي در فعاليت اقتصادي مي شود.
- افزايش سطح فرهنگ جامعه در قالب اهداف تبليغاتي فرهنگي و تجاري از طريق ديوار آگهي ها، بنرها و غيره.
- جامعه را از امكانات موجود در شهر آگاه مي‌كنند.
- طراح مي كوشد تا بين طرح هايي كه ارائه مي دهد و هر آنچه از پيش در محيط وجود دارد هماهنگي ايجاد نمايد.
- باعث ايجاد تسهيل در ارتباطات اجتماعي مي شوند.
عوامل موثر در طراحي گرافيك محيطي
عوامل معيني چون جغرافياي محيط مانند آب و هوا، نور خورشيد، ميزان بارندگي، نوسان حرارتي، پوشش گياهي و … به عنوان بخش هاي طبيعي و زيست محيطي و مجموعه عواملي چون نوع معماري و مواد و مصالح، فضا هاي آمد و شد، ميزان تردد و… به عنوان بخش هاي ساخته شده ناشي از حضور انسان، عواملي است كه طراح در جريان كار خود بايد آن ها را بشناسد و مورد توجه قرار دهد.
تفاوت تبليغات محيطي با گرافيك محيطي
مهمترين نكته اي كه بايد مدنظر داشت اين است كه امروزه تبليغات از هنر گرافيك بهره مي گيرد تا به اهداف خود دست يابد. گرافيك يك حوزه بصري است كه از دوران كهن با هدف انتقال مفهوم و زيبايي بصري از آن استفاده مي شود. هنر، زيبايي را در نهاد خود دارد. ما در اينجا به مفهوم اصيل هنر نزديك مي شويم و از اين نظر، هنر نازيبا ديگر هنر نيست. ايرانيان باستان قبل از هخامنشي اين هنر را در اختيار داشتند و از آن استفاده مي نمودند. فرش ايراني يكي از زيباترين گرافيك هاي دنيا مي باشد.
طراحان آن نهايت سليقه را بكار مي برند تا اثري زيبا خلق كنند. تغيير و تحولات تاريخي جبرا شرايطي را ايجاد كرد كه اين شرايط لزوم اطلاع رساني را در تمام زمينه هاي اجتماعي، سياسي، خبري، عبادي و تجاري افزايش داد و كاربرد ابزاري با نام گرافيك نوين مطرح شد. بنابراين، امروزه گرافيك نه تنها به عنوان يك هنر، بلكه به عنوان عامل رسانه اي عمل مي نمايد.
همانطور كه گفته شد، گرافيك تبليغات نيست. بحث تبليغ مربوط به دانش ديگري است كه طراح گرافيك از آن دانش بي بهره است. تفاوت تبليغات و گرافيك از اين عامل ناشي مي‌شود كه اطلاع‌رساني تبليغي با نوعي مبالغه همراه است. تبليغات براي دستيابي به اهداف تجاري، سياسي و اجتماعي تمام ابزار ها را بكار گرفته است. در واقع ادبيات، موسيقي، نقاشي و شعر در تركيب با يكديگر و براي انتقال پيام به مخاطب مورد استفاده قرار مي گيرند.
برچسب: ،